"समाजात खरी प्रगती तेव्हाच होईल, जेव्हा प्रत्येक व्यक्तीला समान संधी आणि सन्मान मिळेल."

"समाजात खरी प्रगती तेव्हाच होईल, जेव्हा प्रत्येक व्यक्तीला समान संधी आणि सन्मान मिळेल."

आज 20 फेब्रुवारी..

🔰जागतिक सामाजिक न्याय दिनाच्या निमित्ताने... ✍️

जागतिक सामाजिक न्याय दिन (World Day of Social Justice)

तारीख: दरवर्षी 20 फेब्रुवारी रोजी साजरा केला जातो.

स्थापना: 2007 मध्ये संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या महासभेने हा दिवस अधिकृतपणे जाहीर केला.

प्रथम साजरा: 2009

सामाजिक न्याय म्हणजे काय?

सामाजिक न्याय म्हणजे प्रत्येक व्यक्तीला, कोणत्याही लिंग, जात, धर्म, वंश, आर्थिक स्तर, सामाजिक पार्श्वभूमी यांसारख्या गोष्टींमुळे भेदभाव न करता, समान हक्क आणि संधी मिळाव्यात, याची हमी देणे.

हे चार मुख्य तत्वांवर आधारित आहे... ✍️

1. समानता (Equality) – प्रत्येक व्यक्तीस समान संधी मिळाव्यात.

2. मानवी हक्क (Human Rights) – मूलभूत हक्कांचे संरक्षण.

3. सामाजिक सुरक्षा (Social Security) – गरजू लोकांसाठी सरकारच्या मदतीचे कार्यक्रम.

4. श्रमिक हक्क (Labor Rights) – कामगार आणि श्रमिकांचे हक्क सुरक्षित करणे.

🔰सामाजिक न्याय दिनाचे उद्दिष्ट...

1. गरिबी निर्मूलन करणे.

2. लैंगिक समानता प्रस्थापित करणे.

3. कामगार आणि श्रमिक हक्कांचे रक्षण करणे.

4. सर्वांसाठी शिक्षण व रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करणे.

5. वांशिक आणि सामाजिक भेदभाव नष्ट करणे.

6. मानवी हक्क व समता याविषयी जागरूकता वाढवणे.

🔰संयुक्त राष्ट्रसंघ आणि सामाजिक न्याय...

संयुक्त राष्ट्रसंघ (UN) सामाजिक न्यायासाठी अनेक कार्यक्रम राबवते. त्यापैकी काही महत्त्वाचे:

ILO (International Labour Organization) – श्रमिक हक्कांचे रक्षण.

UNESCO – शिक्षण आणि सांस्कृतिक समानता.

UNDP (United Nations Development Programme) – गरिबी निर्मूलन कार्यक्रम.

UNHCR – निर्वासित व स्थलांतरित लोकांसाठी मदत.

🔰आजच्या संदर्भात सामाजिक न्यायाचे महत्त्व.. ✍️

आजच्या आधुनिक समाजात सामाजिक न्यायाची गरज वाढत आहे.

1. आर्थिक विषमता (Economic Inequality)

श्रीमंत आणि गरीब यामधील दरी वाढत आहे.

गरीब आणि दुर्बल गटांसाठी जास्त संधी निर्माण करणे गरजेचे आहे.

2. शिक्षण आणि रोजगार (Education & Employment)

अनेक गरीब आणि वंचित गटांना अद्यापही चांगले शिक्षण व रोजगाराच्या संधी मिळत नाहीत.

शिक्षणाचे सार्वत्रिकीकरण आणि गुणवत्तापूर्ण शिक्षणाची गरज आहे.

3. जातीय व वांशिक भेदभाव (Caste & Racial Discrimination)

अजूनही अनेक ठिकाणी जात आणि वंशाच्या आधारावर लोकांवर अन्याय होतो.

समान अधिकार आणि समरसतेसाठी कायदे प्रभावीपणे अंमलात आणले पाहिजेत.

4. महिला आणि लिंग समानता (Gender Equality)

अजूनही अनेक ठिकाणी महिलांना समान वेतन आणि संधी मिळत नाहीत.

LGBTQ+ समाजासाठीही समान हक्क मिळावेत यासाठी प्रयत्न आवश्यक आहेत.

5. डिजिटल विषमता (Digital Divide)

तंत्रज्ञानाची वाढ झाली असली तरी ग्रामीण आणि गरीब लोक अजूनही डिजिटल सुविधांपासून वंचित आहेत.

सर्वांना इंटरनेट आणि डिजिटल शिक्षण मिळावे यासाठी धोरणे आवश्यक आहेत.

🔰जागतिक सामाजिक न्याय दिनाच्या निमित्ताने आपण काय करू शकतो?..

1. समाजातील वंचित गटांना मदत करणे.

2. मानवी हक्क आणि समानतेविषयी जनजागृती करणे.

3. सामाजिक न्यायासंबंधी स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय कायद्यांबद्दल माहिती मिळवणे.

4. शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये सामाजिक न्याय विषयक चर्चासत्रे आणि कार्यक्रम आयोजित करणे.

5. सामाजिक न्यायासाठी कार्य करणाऱ्या संस्थांना मदत करणे.

जागतिक सामाजिक न्याय दिन हा फक्त एक दिवस नसून, सामाजिक परिवर्तनाची चळवळ आहे. सर्वांसाठी समानता, सन्मान, आणि न्याय मिळावा यासाठी सरकार, समाज आणि आपण सर्वांनी मिळून प्रयत्न करणे आवश्यक आहे.

-लेख संकलन आणि संपादन इंटरनेटवरील माहितीवरून.✍🏻

-एक पुस्तकप्रेमी आणि समाजमाध्यमकार..

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख 

🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.

https://www.vidhyarthimitra.com