" समाजात गुंड तयार होणे एकवेळ समजण्यासारखे आहे, पण गुंडांना आदर्श मानणारा समाज तयार होणे अतिशय घातक आहे. "

" समाजात गुंड तयार होणे एकवेळ समजण्यासारखे आहे, पण गुंडांना आदर्श मानणारा समाज तयार होणे अतिशय घातक आहे. "

समाजाची प्रगती व परिष्कृती ही त्याच्या घटकांच्या मानसिकतेवर आणि संस्कृतीवर आधारित असते. प्रत्येक समाजात काही न काही प्रकारचे वाईट वर्तन असू शकते, परंतु ते वाईट वर्तन स्वीकारणे, त्याला एक प्रकारे आदर्श मानणे, हे समाजाच्या भविष्यासाठी अत्यंत धोकादायक ठरते.

समाजात गुंड तयार होणे, हे एका अर्थाने कधी कधी समजण्यासारखे असू शकते, कारण गुंडगिरी आणि हिंसाचार अनेकदा समाजातील कुप्रथा, असंतोष, अडचणी आणि अन्यायातून निर्माण होतात. परंतु, त्या गुंडांना आदर्श मानणारा समाज तयार होणे हा एक गंभीर आणि चिंताजनक विषय आहे.

या लेखात, आपण गुंडगिरी, त्याचे समाजावर होणारे परिणाम, आणि गुंडांना आदर्श मानणारा समाज किती घातक ठरू शकतो, यावर चर्चा करू.

१. गुंडगिरी म्हणजे काय?

गुंडगिरी हा शब्द सामान्यत: हिंसक वर्तन, दबाव आणि अत्याचार यांना सूचित करतो. गुंड हे असे लोक असतात जे लोकांना धमकावतात, त्यांना त्रास देतात, त्यांच्यावर अत्याचार करतात किंवा त्यांच्या इच्छेनुसार गोष्टी साधून घेतात. समाजात गुंडगिरी पसरली की ते समाजाचे एक जणमानस म्हणून स्वीकारले जातात. हे वर्तन, कायद्याच्या आधारे नाही, तर ताकदीच्या आधारे चालते.

गुंडगिरीची मुळं नेहमीच समाजाच्या गंभीर समस्या आणि असंतोषात लपलेली असतात. अनेक वेळा गुंडगिरी गरीब, दुर्बल किंवा उपेक्षित वर्गातील लोकांकडून सुरू होते, ज्यांना सामाजिक न्यायाचा अनुभव मिळालेला नसतो. काही वेळा गुंडगिरी हा आर्थिक, राजकीय किंवा जातीय संघर्षातून उगम पावतो. पण यामुळे जेव्हा ती पसरू लागते, तेव्हा ती समाजात एक नवा वाईट पंथ निर्माण करते.

२. गुंडांचा उदय

समाजात गुंडांचा उदय केवळ त्यांच्या स्वत:च्या इच्छाशक्तीने नाही, तर समाजातील अनेक घटकांची अप्रत्यक्ष संमती असते. याचा अर्थ असा की, जेव्हा समाजाच्या काही भागात कायदा आणि नियमांचा उल्लंघन होतो, तेव्हा त्या क्षेत्रातील लोक त्यावर कडी उचलण्याची भीती निर्माण करतात. जर त्याच लोकांनी या हिंसक कृतीला चुकून खूप मोलाचा मान दिला, तर ते त्या गुंडांना ‘आदर्श’ म्हणून स्वीकारू लागतात.

तसेच, काही वेळा लोक त्या गुंडांवर श्रद्धा ठेवतात कारण ते त्यांना आपले हक्क मिळवून देतात, आर्थिक फायदे मिळवून देतात किंवा समाजातील काही विशिष्ट वर्गाच्या मुद्द्यांसाठी लढा देतात. 

इथे समाज गुंडगिरीचे कारण शोधून, ते त्या गुंडांना आदर्श म्हणून स्वीकारतो.

३. आदर्श मानलेली गुंडगिरी

ज्याप्रमाणे समाजातील द्रव्य प्रवाह वाढतो, त्याचप्रमाणे काही लोक आपल्या फायद्यासाठी गुंडगिरीचा स्वीकार करतात. समाजात जर गुंडगिरीच्या कृत्यांना प्रशंसा आणि पुरस्कृत केले जाऊ लागले, तर ते एक ठोस आदर्श बनतात. 

उदाहरणार्थ, काही लोक गुंडांकडून चांगली आर्थिक स्थिती मिळवण्यासाठी त्यांच्या सहाय्याने भ्रष्टाचार, धंदा वगैरे कृत्ये करतात. त्यांच्याकडे अधिकार मिळाल्यामुळे त्या गुंडांना समाजातील एक आदर्श व्यक्तिमत्त्व मानले जातात.

हे अशा समाजासाठी अत्यंत धोकादायक ठरते, कारण ते हिंसाचार आणि अन्यायाला सामाजिक स्वीकार मिळवून देतात. अशा प्रकारे गुंडांचा आदर्श समाजात रुजतो आणि त्यांचे अस्तित्व अधिक वाढते.

🔰 गुंडांना आदर्श मानण्याचे घातक परिणाम...

गुंडांना आदर्श मानणारा समाज अनेक पातळ्यांवर घातक ठरतो.

१. कायदा आणि न्याय प्रणालीची असहायता..

जेव्हा समाज गुंडांना आदर्श मानतो, तेव्हा कायद्यानुसार त्यांचा विरोध करणारी व्यक्ती किंवा संस्था अशांततेला सामोरे जातात. गुंडांना संवेदनशील समाज आणि न्यायिक प्रणालीमध्ये तडजोड होऊ लागते. 

या परिस्थितीत सामान्य लोकांना न्याय मिळवणे कठीण होते. गुंड आणि भ्रष्ट लोक कायदा आणि न्यायाच्या बाहेर राहतात आणि त्यांना अडथळा करणाऱ्या लोकांना शारिरीक किंवा मानसिक धक्के देण्याचे प्रकार वाढतात.

२. सामाजिक शांतीला धोका

गुंडगिरीचा स्वीकार समाजात असमानता, हिंसा आणि कट्टरता वाढवतो. त्यातच त्या गुंडांच्या दबावामुळे विविध गटांमध्ये संघर्ष, अत्याचार आणि दहशत वाढतात. त्यामुळे सामाजिक शांततेला धोका निर्माण होतो. एकेकाळी असलेली सामाजिक एकता आणि समतेचे तत्त्व नष्ट होऊ लागते. याचा परिणाम म्हणजे समाजातील विविध वर्गांमध्ये तणाव वाढतो.

३. पिढ़ी दर पिढ़ी गुंडगिरीचा प्रसार

जेव्हा एक पिढ़ी गुंडगिरीला आदर्श मानते, तेव्हा तीच मानसिकता पुढील पिढ़ीमध्ये देखील प्रवेश करते. या प्रकारे गुंडगिरी आणि हिंसा समाजात एक चक्र बनून पुढे जातं. नवीन पिढ़ी हेच वर्तन शिकते आणि त्यांना एक धोरण म्हणून त्याचा स्वीकार होतो. त्यामुळे एक अशी मानसिकता तयार होते जी समाजातील हिंसा आणि असमानतेला पुष्टी देते.

४. समाजात विश्वास आणि प्रेमाचा अभाव

जेव्हा गुंड आणि अपराधी लोक आदर्श बनतात, तेव्हा सामान्य नागरिकांना समाजावर विश्वास राहतो. या प्रकारच्या वातावरणात लोक एकमेकांशी प्रेमाने वागण्याऐवजी, शंका आणि भीतीची भावना घेतात. त्यातून हिंसा, द्वेष आणि गोड संवादाचे प्रमाण कमी होईल.

५. गुंडगिरीच्या वर्तमानातील उदाहरणे

आजकाल अनेक ठिकाणी राजकीय, सामाजिक आणि आर्थिक पातळीवर गुंडगिरी आणि हिंसाचाराचे उदाहरणे पाहायला मिळतात. राजकीय नेत्यांकडून गुंडांचा वापर, तसेच स्थानिक पातळीवर गुंडांना मतदार संघ जिंकण्यासाठी प्रोत्साहन देणे हे सध्याच्या समाजाच्या वाईट स्थितीचे दर्शक आहे.

गुंडगिरीला स्वीकारणे आणि त्याला आदर्श मानणे हे समाजासाठी धोकादायक आहे. समाजात इतर मूल्ये आणि गुणांची वाढ केली पाहिजे, जसे की शिस्त, नीतिमत्ता, कायद्याचे पालन आणि समाजातील सर्व नागरिकांसाठी समानता. गुंडगिरीला आदर्श मानणारा समाज नष्ट होईल, कारण तो हिंसा, अराजकता आणि सामाजिक असमानतेला वाढवतो. समाजाने या प्रवृत्तीला विरोध करणे आवश्यक आहे, अन्यथा त्याचे वाईट परिणाम संपूर्ण देशावर पडू शकतात.

-लेख संकलन आणि संपादन इंटरनेटवरील माहितीवरून.✍🏻

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख 

🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.