🔰 #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र -महाराष्ट्राचा वाचन-ज्ञान महोत्सव 2025
पुस्तक घडवतो -सशक्त मस्तक...!
लेख क्र.68
पुस्तक क्र.65
पुस्तकाचे नाव : The Art of Self-Therapy
लेखक : Nick Trenton
पुस्तक प्रकार : जीवन तत्वज्ञान -प्रेरणादायी (बेस्ट सेलर )
रेटिंग: ⭐⭐⭐⭐⭐ (4.5/5)
दिनांक 1 जानेवारी ते 15 जानेवारी या पंधरवड्यात महाराष्ट्र शासनाने जाहीर केलेल्या #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र या वाचन महोत्सव प्रकल्पाबद्दल मी पूर्वी एका पोस्टद्वारे माहिती दिली होती. त्यावर आपण सर्वांनी दिलेल्या अमूल्य प्रतिसादामुळे ह्या वाचन प्रेरणा चळवळीला नवसंजीवनी मिळाली आहे मित्रांनो.
आपल्या सकारात्मक सहभागामुळे आणि उत्तम सूचनांमुळे अनेक वाचकांनी मला जगप्रसिद्ध बेस्टसेलर पुस्तकांची ओळख तसेच त्यांची सखोल समीक्षा लिहिण्याचा सल्ला दिला. ह्या विश्वासाबद्दल आणि पाठिंब्यासाठी आपल्या सर्वांचे मनःपूर्वक आभार वाचकांनों..!
हीच प्रेरणा कायम ठेवत, मी लवकरच महत्त्वपूर्ण पुस्तकांचे आढावे आणि त्यांच्या जीवनोपयोगी शिकवणी तुमच्यासमोर सादर करणार आहे. वाचनाच्या या सुंदर प्रवासात आपण सर्वांनी अशीच साथ द्यावी ही विनंती.!
आजच्या शालेय आणि महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसह विविध समाजमाध्यमांवर ज्ञानकण शोधणाऱ्या वाचकांसाठी केवळ बेस्टसेलर पुस्तकांची यादी प्रकाशित करण्यापेक्षा, त्या पुस्तकांमधील जीवनोपयोगी मूल्ये, त्यांची समाजाभिमुखता, काळानुरूप होणाऱ्या बदलांशी त्यांची सुसंगती, जीवनप्रेरणा आणि विविध प्रकाशनांनी मराठीत उपलब्ध करून दिलेल्या प्रादेशिक तसेच जागतिक कीर्तीच्या पुस्तकांचे वेगळेपण समजावून सांगणे अधिक महत्त्वाचे ठरेल.
याच उद्देशाने, मी स्वतः काही निवडक पुस्तकांचे सखोल अध्ययन करून त्यातून मिळवलेले ज्ञान आपणा सर्वांसमोर सादर करत आहे. ह्या ज्ञानयात्रेचा भाग म्हणून #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र - 2025 ह्या अनोख्या वाचन-महोत्सवात आजच्या पुस्तकाची ओळख करून देत आहे.
📕 The Art of Self-Therapy :
How to Grow, Gain Self-Awareness, & Understand Your Emotions
Nick Trenton यांचे The Art of Self-Therapy हे पुस्तक स्वतःच्या भावनिक आणि मानसिक आरोग्यावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी लिहिले गेले आहे. आत्म-चिकित्सा म्हणजेच स्वतःची स्वतः मदत करणे आणि मानसिक समतोल राखण्यासाठी स्वतःला समजून घेणे—यावर हे पुस्तक मार्गदर्शन करते. हे पुस्तक वाचकांना त्यांचे विचार, भावना, आणि वर्तन यांचे निरीक्षण करून त्यावर सकारात्मकपणे काम करण्यासाठी मदत करते.
📕 ह्या पुस्तकातील मुख्य मुद्दे आणि संकल्पना.. ✍️
1. आत्म-चिकित्सेचे महत्त्व (The Importance of Self-Therapy)
मानसिक आरोग्य सुधारण्यासाठी प्रत्येक वेळी व्यावसायिक मानसोपचार तज्ज्ञाची गरज नसते.
आत्म-निरीक्षण (self-reflection) आणि आत्म-प्रबोधन (self-awareness) हे मानसिक समतोल राखण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये आहेत.
स्वतःला समजून घेऊन आणि भावनांना योग्यरित्या हाताळून तणाव, चिंता, आणि न्यूनगंड यावर मात करता येते.
2. स्वतःला समजून घेण्याची प्रक्रिया (Understanding Yourself)
लेखक "meta-cognition" म्हणजेच स्वतःच्या विचारांची जाणीव होण्याचे तत्त्व मांडतो.
स्वतःच्या भावनांमागील मूळ कारणे समजावून घेण्यासाठी विविध साधने आणि तंत्रे सुचविली आहेत.
व्यक्ती आपल्या भावनांवर कसे प्रतिक्रिया देतात हे जाणून घेतल्याने, नकारात्मक विचारसरणी बदलणे शक्य होते.
3. भावनिक बुद्धिमत्तेची वाढ (Developing Emotional Intelligence)...
स्वतःच्या भावना ओळखणे आणि त्यांचा योग्य वापर करणे हे आनंदी आणि समाधानी जीवनासाठी आवश्यक आहे.
लेखक "thought journaling," म्हणजे विचारांची नोंद ठेवण्याची सवय लावण्याचे महत्त्व सांगतो.
आपल्या भावना, भूतकाळातील अनुभव, आणि सध्याच्या वर्तन पद्धती यांचा संबंध जोडण्यास हे मदत करते.
4. नकारात्मक विचारसरणी बदलणे (Breaking Negative Thought Patterns)...
बऱ्याच लोकांना त्यांच्या नकारात्मक विचारसरणीचा फटका बसतो, परंतु ते त्याचे मूळ शोधत नाहीत.
लेखक "Cognitive Behavioral Therapy (CBT)" च्या काही तंत्रांचा वापर करून स्वतःला मानसिकदृष्ट्या सक्षम करण्याच्या पद्धती सांगतो.
उदाहरणार्थ, cognitive reframing म्हणजे नकारात्मक विचारांना अधिक सकारात्मक आणि वास्तववादी दृष्टिकोनातून पाहणे.
5. मन आणि शरीर यांचा संबंध (Mind-Body Connection)
लेखक तणाव आणि मानसिक आरोग्याचा शरीरावर होणारा परिणाम स्पष्ट करतो.
ध्यानधारणा (meditation), योग, आणि शारीरिक हालचाल यांचा मानसिक आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होतो.
झोप, खाण्याच्या सवयी, आणि शारीरिक व्यायाम हे मानसिक आरोग्यासाठी महत्त्वाचे घटक आहेत.
6. स्वतःला मदतीसाठी व्यावहारिक उपाय (Practical Strategies for Self-Therapy)
लेखक काही व्यावहारिक उपाय सुचवतो..
Journaling: आपल्या भावना आणि विचार लिहून ठेवणे.
Self-talk analysis: स्वतःशी सकारात्मक संवाद साधणे.
Daily affirmations: सकाळी स्वतःला सकारात्मक गोष्टी सांगणे.
Breathing techniques: शांत आणि नियंत्रित श्वासोच्छ्वास घेऊन तणाव कमी करणे.
Gratitude practice: आपल्या जीवनातील चांगल्या गोष्टींबद्दल कृतज्ञता बाळगणे.
📕 ह्या पुस्तकाचे फायदे.. ✍️
✔ सोपी आणि सरळ मांडणी: पुस्तकाची भाषा सोपी असून, कोणीही सहज वाचू शकतो.
✔ व्यावहारिक दृष्टिकोन: पुस्तकात फक्त संकल्पना नाहीत, तर प्रत्यक्षात अमलात आणता येतील असे उपायही दिले आहेत.
✔ स्वतःशी प्रामाणिक होण्यासाठी प्रेरणा: आपल्या मानसिक आरोग्याची जबाबदारी स्वतः घेण्याची जाणीव होते.
✔ CBT सारखी वैज्ञानिक पद्धतींचा उपयोग: मानसशास्त्रात वापरण्यात येणाऱ्या आधुनिक तंत्रांचा उल्लेख आहे.
📕ह्या पुस्तकातील काही मर्यादा... ✍️
❌ प्रत्येक समस्येवर उपाय नाही: मानसिक आरोग्याच्या गंभीर समस्यांसाठी व्यावसायिक मदतीची गरज असते, परंतु पुस्तक त्याबाबत तुलनेने कमी बोलते.
❌ स्वतःहून अमलात आणण्याची जबाबदारी वाचकावर असते: पुस्तकातील तंत्रे उपयुक्त आहेत, परंतु त्याचा फायदा होण्यासाठी सातत्याने सराव आवश्यक आहे.
📕 हे पुस्तक कोणासाठी उपयुक्त?
भावनिक आणि मानसिक आरोग्यावर काम करू इच्छिणाऱ्या प्रत्येकासाठी.
आत्मनिरीक्षण आणि स्वतःला सुधारण्याची इच्छा असणाऱ्या लोकांसाठी.
नैराश्य, चिंता, आणि नकारात्मक विचारांशी झगडणाऱ्या व्यक्तींसाठी.
थोडक्यात, आपल्या भावनिक आणि मानसिक आरोग्याची काळजी घेऊ इच्छिणाऱ्या प्रत्येकासाठी हे पुस्तक उपयुक्त आहे.
🔰 The Art of Self-Therapy या पुस्तकातील काही प्रेरणादायी विचार... ✍️
1. स्वतःला समजून घेण्याविषयी (Self-Awareness & Growth)
"Your thoughts are not facts. They are just thoughts, and you have the power to change them."
(तुमचे विचार हे सत्य नसतात. ते फक्त विचार असतात, आणि तुम्हाला ते बदलण्याची ताकद आहे.)
"The first step to healing is recognizing that you need to heal."
(सावरायचे असेल तर सर्वप्रथम स्वतःला सावरायची गरज आहे हे मान्य करा.)
"Growth begins when you stop blaming others and start taking responsibility for your emotions."
(तुमच्या भावना आणि विचारांसाठी इतरांना दोष देणे थांबवून जबाबदारी स्वीकारली, तेव्हाच खरी प्रगती होते.)
2. मानसिक आरोग्य आणि तणाव व्यवस्थापन (Mental Health & Stress Management)
"Emotions are messengers, not enemies. Listen to them, understand them, and then decide what to do with them."
(भावना या शत्रू नसून संदेशवाहक असतात. त्यांना ऐका, समजून घ्या आणि त्यानंतर काय करायचे ते ठरवा.)
"Healing doesn’t mean the damage never existed. It means it no longer controls your life."
(सावरल्याचा अर्थ असा नाही की दुःख कधीच नव्हते. त्याचा अर्थ असा आहे की आता ते तुमच्या आयुष्यावर नियंत्रण ठेवत नाही.)
"You don’t have to believe every thought that enters your mind. You can choose which ones deserve your attention."
(तुमच्या मनात येणाऱ्या प्रत्येक विचारावर विश्वास ठेवण्याची गरज नाही. कोणते विचार तुमचे लक्ष वेधून घ्यायला पात्र आहेत, हे तुम्ही ठरवू शकता.)
3. सकारात्मकता आणि आत्म-स्वीकृती (Positivity & Self-Acceptance)
"Be kind to yourself. The way you talk to yourself matters more than you think."
(स्वतःशी प्रेमाने बोला. तुम्ही स्वतःशी कसे संवाद साधता, याचा तुमच्यावर मोठा प्रभाव असतो.)
"You are not your mistakes. You are what you choose to learn from them."
(तुमच्या चुका तुमची ओळख ठरत नाहीत. तुम्ही त्यातून काय शिकता, तेच महत्त्वाचे आहे.)
"Self-therapy isn’t about fixing yourself. It’s about understanding and embracing yourself."
(स्वत:ची थेरपी म्हणजे स्वतःला सुधारणे नव्हे, तर स्वतःला समजून घेणे आणि स्वीकारणे आहे.)
4. नकारात्मक विचारसरणी बदलण्यासाठी (Overcoming Negative Thought Patterns)
"If you wouldn’t say it to a friend, don’t say it to yourself."
(जर तुम्ही एखाद्या मित्राला नकारात्मक बोलणार नसाल, तर स्वतःलाही तसे बोलू नका.)
"Every time you doubt yourself, remember how far you’ve come."
(जेव्हा तुम्ही स्वतःवर शंका घेता, तेव्हा आतापर्यंत किती पुढे आला आहात हे आठवा.)
"Your mind is like a garden. The thoughts you nurture will determine what grows."
(तुमचे मन एका बागेसारखे आहे. तुम्ही ज्या विचारांना खतपाणी घालता, तेच वाढतात.)
5. बदल आणि स्वतःची सुधारणा (Change & Personal Growth)
"Change doesn’t happen overnight, but every small step counts."
(बदल एका रात्रीत घडत नाही, पण प्रत्येक छोटा प्रयत्न महत्त्वाचा असतो.)
"The strongest version of yourself isn’t one without struggles, but one who faces them with courage."
(तुमची सर्वोत्तम आवृत्ती म्हणजे अडचणींची अनुपस्थिती नव्हे, तर त्यांना धैर्याने सामोरे जाणारी व्यक्ती.)
"Self-growth isn’t about becoming someone else. It’s about becoming the best version of yourself."
(स्वतःची प्रगती म्हणजे कोणीतरी वेगळे होणे नव्हे, तर स्वतःची सर्वोत्तम आवृत्ती बनणे आहे.)
हे प्रेरक विचार आत्म-चिकित्सेसाठी प्रेरणादायी असून, स्वतःला समजून घेण्यासाठी, सकारात्मक दृष्टिकोन विकसित करण्यासाठी आणि भावनिक समतोल राखण्यासाठी मदत करतात.
The Art of Self-Therapy हे पुस्तक मानसिक आरोग्यावर स्वतःच काम करण्यासाठी उत्तम मार्गदर्शन देते. स्वतःचे विचार आणि भावना समजून घेऊन अधिक संतुलित जीवन जगण्यासाठी हे पुस्तक उपयोगी ठरू शकते. जर तुम्हाला स्वतःच्या भावनांचे व्यवस्थापन शिकायचे असेल आणि सकारात्मक दृष्टिकोन विकसित करायचा असेल, तर हे पुस्तक नक्कीच वाचावे.
हे पुस्तक वाचकांना केवळ विचार करायला भाग पाडत नाही, तर प्रत्यक्ष कृती करण्याची प्रेरणा देते. त्यामुळे हे पुस्तक यशस्वी होऊ इच्छिणाऱ्या प्रत्येकाने वाचावे आणि त्यातील तत्वे आचरणात आणावीत मित्रांनो..
धन्यवाद, मित्रांनो!🙏
हा उपक्रम तुम्हाला आवडला असेल, तर कृपया तो इतरांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी शेअर करा. वाचन-संस्कृती वृद्धिंगत करण्यासाठी तुमचा सहभाग महत्त्वाचा आहे. तुमच्या प्रतिक्रिया आणि सूचना देखील आमच्या कार्यास प्रेरणादायी बळ नक्कीच देतील मित्रांनो..
चला, मिळून वाचन-चळवळीला बळ देऊ..!
#वाचनसंस्कृती #ज्ञानसंपन्नतेकडेएकपाऊल
📕विशेष टीप:
सदरील पुस्तकाचा हा सारांश तुमच्यासमोर मुक्त माहितीच्या आधारे सादर करण्यात आला आहे. तथापि, संपूर्ण पुस्तकाचा आस्वाद घेण्यासाठी आणि सखोल वाचनासाठी, अधिकृत वेबसाईटवरूनच पुस्तक खरेदी करण्याची विनम्र विनंती आहे.
या वाचन प्रकल्पाचा कोणत्याही प्रकारचा व्यावसायिक हेतू नाही. समाजमाध्यमांच्या माध्यमातून दर्जेदार साहित्यकृतींविषयी जागरूकता निर्माण करणे आणि वाचन-संस्कृतीला प्रोत्साहन देणे हाच यामागील मुख्य उद्देश आहे. अभिव्यक्ती आणि विचारस्वातंत्र्य अधिकाधिक सक्षम व्हावे, यासाठी उच्च उद्दात हेतूने हा उपक्रम हाती घेतला आहे. इंटरनेटवर उपलब्ध असलेल्या ओपन सोर्स स्रोतांचा योग्य वापर करून हे लेखन सादर करण्यात आले आहे.
-एक पुस्तकप्रेमी आणि समीक्षक :
-लेख संकलन आणि संपादन इंटरनेटवरील माहितीवरून.✍🏻
#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख
🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.
https://www.vidhyarthimitra.com
#वाचनसंकल्पमहाराष्ट्र, #आम्हीं_पुस्तकप्रेमी, #विद्यार्थीमित्र, #वाचनचाळ #वाचनचळवळ, #bookstagram,#die_empty ,#readingcommunity,#मराठीसाहित्यिक, #एकता, #पुस्तकप्रेमीपुणेकर, #पुस्तक, #पुस्तकप्रेमी, #bookshelfspeakers, #पुस्तक_समीक्षा,#वाचनसंस्कार #पुस्तकप्रेमी #मराठीवाचन #ज्ञानमार्ग #readingcommunity
Post a Comment