🎓इच्छा-आकांक्षा: संघर्ष नव्हे, समंजस प्रवाह हवा..!

"तुमच्या इच्छा आणि आकांक्षा यांच्याशी कधीच

संघर्ष करण्याचा प्रयत्न करू नका,

त्यांच्याशी लढणे व्यर्थ ठरेल कारण, तुमच्या इच्छा आणि 

आकांक्षा योग्य दिशेने प्रवाहित करायला शिका."

मानवाच्या जीवनात इच्छा आणि आकांक्षा यांचं स्थान अत्यंत महत्त्वाचं असतं. आपण जगतो, कार्य करतो, शिकतो, झगडतो, स्वप्न बघतो—या साऱ्या गोष्टींच्या मुळाशी आपल्यातील कोणती तरी इच्छा किंवा आकांक्षा असते. ती आपल्या विचारांना, निर्णयांना, वागणुकीला दिशा देत असते. परंतु खेदाची बाब म्हणजे अनेकदा आपण या इच्छांशी, आकांक्षांशी संघर्ष करतो, त्यांच्याशी लढतो, त्यांना दडपतो—हे विसरून की त्या आपल्याच अंतरात्म्याचा भाग आहेत.

हा लेख मित्रांनो या गोष्टीचा विचारपूर्वक वेध घेईल की आपण आपल्या इच्छा-आकांक्षांशी लढण्याऐवजी त्यांना योग्य दिशा कशी द्यावी आणि त्या आपल्या आयुष्याचे प्रेरणास्रोत कशा ठरू शकतात.

इच्छा आणि आकांक्षा म्हणजे काय..?

इच्छा म्हणजे एखादी गोष्ट मिळवण्याची, अनुभवण्याची आतून निर्माण होणारी भावना. ती वैयक्तिक असते—उदाहरणार्थ, एखादं छंद जोपासणे, एखादी गोष्ट खाणं, प्रवास करणं, शिक्षण घेणं. तर आकांक्षा ही त्या इच्छेचा अधिक विकसित, दीर्घकालीन आणि व्यापक रूप असते. ती केवळ आपल्यापुरती मर्यादित नसते; ती अनेकदा समाज, देश किंवा विशिष्ट क्षेत्रात काहीतरी मोठं करण्याची भावना असते.

जसे की — “मी शिक्षक होऊन वंचित मुलांना शिकवेन,” “मी लेखक होऊन समाजात विचार जागवेन,” “मी उद्योजक होऊन इतरांना रोजगार देईन,” — ही आकांक्षा झाली. आकांक्षा ही जणू तुमच्या जीवनाच्या उद्दिष्टाची दिशादर्शिका असते.

संघर्ष कुठे आणि का निर्माण होतो..?

बहुतेकदा आपल्या इच्छा-आकांक्षा आणि वास्तवातील परिस्थिती यामध्ये तफावत असते. आपण काहीतरी मोठं करू इच्छितो, पण आर्थिक अडचणी, कौटुंबिक जबाबदाऱ्या, अपयशाची भीती, समाजातील मतं, शिक्षणाची कमतरता, साधनांचा अभाव—हे सर्व अडथळे आपल्या इच्छांना थोपवू पाहतात.

आपण मग मनाशीच विचार करतो.. 🙄😄

"हे शक्य नाही."

"लोक काय म्हणतील?"

"माझ्याकडे तेवढं शिक्षण नाही."

"यासाठी माझं वय गेलं."

"कुणी मदत करणार नाही."

हे सर्व विचार म्हणजे आपल्याच इच्छा-आकांक्षांशी सुरू झालेला एक मानसिक संघर्ष. आपण त्यांना दोषी धरतो, पण खरा दोष आपल्याला त्या इच्छांना दिशा देण्याच्या अपयशामध्ये असतो.

🔰इच्छांशी संघर्ष का करू नये..?

1. त्या आपल्याच आहेत:

आपल्या इच्छा म्हणजे आपणच. त्या कोणीतरी लादलेल्या नसतात. त्या आपल्या जीवनानुभवांमधून, वाचनातून, विचारातून निर्माण झालेल्या असतात. त्या नाकारणं म्हणजे स्वतःला नाकारणं.

2. त्यांचं असणं म्हणजे आपण जिवंत आहोत याचा पुरावा:

जोपर्यंत इच्छा आहेत, आकांक्षा आहेत, तोपर्यंत आपण आतून काहीतरी करू पाहतोय. त्या माणसाला जिवंत ठेवतात.

3. त्या तुमचं ‘स्व’ शोधायला मदत करतात:

आपण कोण आहोत, आपल्याला काय करायचं आहे, जीवनाचा अर्थ काय — हे शोधण्यासाठी आपल्या इच्छाच आपल्याला खरा मार्ग दाखवतात.

🔰इच्छा-आकांक्षांना योग्य दिशा कशी द्यावी..?

1.स्वतःशी प्रामाणिक व्हा:

आपल्या इच्छा काय आहेत, आपण काय करू इच्छितो, हे स्वतःशी प्रामाणिकपणे स्वीकारा. स्वतःच्या विचारांपासून लपून जगू नका.

2.दिशा आणि नियोजन ठरवा:

आकांक्षा मोठी असली तरी तिच्या दिशेने जावं लागतं. लहान लहान टप्पे ठरवा. एकेक पाऊल पुढे टाका. उदाहरणार्थ, लेखक बनायचं आहे, तर रोज 30 मिनिटं लेखन सुरू करा.

3.शिकणं थांबवू नका:

आपल्या इच्छांसाठी लागणाऱ्या कौशल्यांची यादी करा आणि त्यासाठी शिकायला लागा. YouTube, ऑनलाइन कोर्सेस, पुस्तकं—सगळं काही आज उपलब्ध आहे.

4.समविचारी लोकांची संगत ठेवा:

ज्यांना तुमच्यासारख्या गोष्टी करायच्या आहेत, अशा लोकांच्या सान्निध्यात राहा. त्या सकारात्मक ऊर्जेमुळे तुमच्यात नवचैतन्य येईल.

5.अपयशाला स्वीकारा आणि शिका:

काही वेळा प्रयत्न अयशस्वी होतील. पण ते अंत नाहीत, ते एक पायरी आहेत. प्रत्येक अपयश काहीतरी शिकवून जातं.

🔰काही प्रेरणादायी उदाहरणं मित्रांनो..✍️

डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम:

एका साध्या घरात जन्म. बालपणात पेपर विकणं. पण अंतराळ क्षेत्रात क्रांती घडवणं, राष्ट्रपती बनणं—हे शक्य झालं कारण त्यांनी आपल्या इच्छेला दिशा दिली.

सुंदर पिचाई:

तामिळनाडूमधील मध्यमवर्गीय कुटुंबातून Google चा CEO होणं ही आकांक्षा होती. त्या दिशेने सातत्याने शिक्षण, अनुभव आणि मेहनतीने ते पुढे गेले.

मेरी कोम:

मणिपूरमधील लहानशा गावातून आलेली मेरी कोम, महिलांसाठी बॉक्सिंगसारख्या कठीण क्षेत्रात पाच वेळा विश्वविजेती झाली. समाजाच्या आणि परिस्थितीच्या बंधनांना झुगारून, आपल्या इच्छेला अनुसरून ती जागतिक स्तरावर पोहोचली.

हेलन केलर:

जन्मानंतर अंध आणि बहिरं झाल्यावरही शिकण्याची आणि समाजासाठी काहीतरी करण्याची तीव्र इच्छा. लेखिका, कार्यकर्ती आणि प्रेरणादायी वक्ता बनून जगाला दाखवलं की अडथळ्यांवर मात करूनही आयुष्य घडवता येतं.

🔰आजच्या तरुणांसाठी संदेश.. ✍️

आजच्या काळात इच्छा-आकांक्षा असणं ही कमजोरी नाही, ती तुमची ताकद आहे. पण ती केवळ स्वप्न न ठेवता कृतीत उतरवणं आवश्यक आहे. कोणतेही मोठे कार्य अचानक घडत नाही. तुम्हाला तुमच्या आतल्या आवाजावर विश्वास ठेवावा लागेल. संघर्ष टाळून, समंजसपणे दिशा ठरवा.

आपल्या इच्छा-आकांक्षा या आपल्यासाठी शाप नसून आशीर्वाद असतात. त्या कधीही आपल्याशी लढण्यासाठी नसतात. 

आपणच त्या योग्य मार्गाने वाहू दिल्या पाहिजेत. त्यांना योग्य पोषण, विचार, कृती आणि चिकाटी दिल्यास त्या नक्कीच साकार होतात. म्हणूनच..

"स्वप्न बघा, पण डोळे उघडे ठेऊन; आकांक्षा ठेवा, पण त्यासाठी दिशा आणि समजूतदारपणाही ठेवा!"

धन्यवाद मित्रांनो..! लेख आवडला असेल, तर आपल्या प्रियजनांसोबत नक्कीच शेअर करा.

सकारात्मक विचार शेअर करणे हीच मानसिक आणि सामाजिक शक्ती वाढवण्याची सर्वात मोठी ताकद आहे. जेव्हा आपण प्रेरणादायक विचार इतरांसोबत वाटतो, तेव्हा ती ऊर्जा द्विगुणित होते आणि आपले जीवन अधिक सकारात्मक आणि समृद्ध बनते. त्यामुळे, चांगल्या गोष्टी शेअर करत राहा आणि एकमेकांना पुढे जाण्यास प्रेरित करा मित्रांनो..!

-विचार संकलन आणि संपादन.. ✍️

-एक पुस्तकप्रेमी आणि समाजमाध्यमकार..

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख 

The Spirit of Zindagi Foundation 

🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.

https://www.vidhyarthimitra.com