🔰 #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र -महाराष्ट्राचा वाचन-ज्ञान महोत्सव..
पुस्तक घडवतो -सशक्त मस्तक...!
लेख क्र.50
पुस्तक क्र.48
पुस्तकाचे नाव : "Discipline is Destiny: The Power of Self-Control"
लेखक : रयान हॉलिडे
पुस्तक प्रकार : जीवन तत्वज्ञान -प्रेरणादायी (बेस्ट सेलर )
मूल्यांकन : ★★★★★ (5/5)
दिनांक 1 जानेवारी ते 15 जानेवारी ह्या पंधरवढ्यात महाराष्ट्र शासनाने जाहीर केलेल्या #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र ह्या वाचन महोत्सव प्रकल्पाबद्दल मागे एका पोस्टला आपण सर्वांनी लाख मोलाची भर टाकल्याने माझ्या वाचन प्रेरणा चळवळीला उत्साहाची लाट आल्याने खूप साऱ्या वाचकांनी मला काही सकारात्मक सूचनासह काही जगप्रसिद्ध बेस्ट सेलर पुस्तकांची ओळख आणि समिक्षा लिहण्याचा दिलेला सल्ला त्याबद्दल धन्यवाद मित्रांनो...
आजच्या शालेय आणि महाविद्यालयिन विद्यार्थ्यासह विविध समाज माध्यमांवर ज्ञानकण शोधणाऱ्या वाचकांसाठी बेस्ट सेलर पुस्तकांची नुसती यादी प्रकाशित करण्यापेक्षा त्या त्यां पुस्तकातील जीवन उपयोगी मूल्यं, त्याची समाजभिमुखता, काळानुरूप होणाऱ्या बदलांमधील अनुकलता, जीवन प्रेरणा, विविध प्रकाशनांनी मराठीत उपलब्ध करून दिलेल्या प्रादेशिक भाषा आणि जागतिक किर्तीच्या पुस्तकातील वेगळेपण मराठी वाचकांसाठी ज्ञान-पर्वंणी ठरावी ह्या हेतूने मी स्वतः काही पुस्तकांचं केलेलं ज्ञानार्जन.. आपणा सर्वाच्या सेवेत ह्या #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र - 2025 ह्या अनोख्या वाचन-महोत्सवात आजचं पुस्तकं...
📕Discipline is Destiny: The Power of Self-Control..✍️
हे रयान हॉलिडे लिखित पुस्तक स्टोइक ( Stoicism) तत्त्वज्ञानावर आधारित असून, शिस्तीचे महत्त्व आणि आत्मसंयमाच्या सामर्थ्यावर भर देणारे आहे. हॉलिडे यांनी त्यांच्या आधीच्या पुस्तकांप्रमाणेच यामध्येही ऐतिहासिक व्यक्तींच्या उदाहरणांचा प्रभावी वापर केला आहे आणि एक साधेसोपे पण खोलवर परिणाम करणारे मार्गदर्शन दिले आहे.
या पुस्तकात लेखकाने स्पष्ट केले आहे की, आपल्या जीवनातील यशाचे मुख्य गमक म्हणजे शिस्त आणि संयम. आपण कितीही हुशार, कितीही प्रतिभाशाली असलो तरी, जर आपल्याकडे आत्मसंयम नसेल, तर मोठे यश मिळवणे अशक्य आहे. लेखकाने हे सिद्ध करण्यासाठी अनेक महान नेत्यांच्या आणि विचारवंतांच्या जीवनातील घटनांचा उपयोग केला आहे.
🔰स्टोइक तत्त्वज्ञान म्हणजे काय..?
स्टोइक तत्त्वज्ञान (Stoicism) ही एक प्राचीन ग्रीक-रोमन तत्त्वज्ञान प्रणाली आहे, जी अंतर्गत शांतता, शहाणपण, आणि आत्मसंयमावर भर देते. स्टोइक तत्त्वज्ञ मानतात की आपले बाह्य परिस्थितींवर नियंत्रण नसते, पण आपल्या प्रतिक्रिया आपण नियंत्रित करू शकतो.
🔰स्टोइक तत्त्वज्ञानाची प्रमुख तत्त्वे:
1. नियंत्रण आणि स्वीकृती (Dichotomy of Control) – आपल्याला जे नियंत्रित करता येते त्यावर लक्ष केंद्रित करणे आणि जे आपल्या हाताबाहेर आहे ते शांततेने स्वीकारणे.
2. भावनांवर संयम (Emotional Resilience) – आनंद किंवा दुःख जसे येतात तसे जातात, त्यामुळे तटस्थ राहणे.
3. सद्गुणी जीवन (Virtue as the Highest Good) – चार प्रमुख सद्गुण (शहाणपण, धैर्य, संयम, आणि न्याय) यांचे पालन करणे.
4. मृत्यूचे भान (Memento Mori) – मृत्यू अटळ आहे, त्यामुळे प्रत्येक क्षणात अर्थपूर्ण जगणे.
5. नैसर्गिक नियती स्वीकारणे (Amor Fati) – जे काही घडते ते स्वीकारणे आणि त्यातून सर्वोत्तम शिकणे.
🔰प्रमुख स्टोइक विचारवंत:.. ✍️
सेनेका (Seneca) – संयम आणि शांतचित्तता यावर भर.
एपिक्टेटस (Epictetus) – फक्त आपले विचार आणि कृती आपल्या हातात आहेत.
मार्कस ऑरेलियस (Marcus Aurelius) – अंतर्गत शांती आणि स्वतःवर नियंत्रण ठेवण्यावर भर.
🔰स्टोइक तत्त्वज्ञानाचे आधुनिक उपयोग:
-मानसिक तणाव कमी करणे.
-आत्मसंयम आणि शिस्त वाढवणे.
-निर्णयक्षमता सुधारणे.
-परिस्थिती कशीही असली तरी मन:शांती राखणे.
हे तत्त्वज्ञान आजच्या धावपळीच्या जीवनात अत्यंत उपयुक्त आहे, कारण ते आपल्याला स्थिरचित्त आणि तणावरहित राहण्याची शिकवण देते.
📕Discipline is Destiny: The Power of Self-Control ह्या पुस्तकाची मुख्य संकल्पना...✍️
1. शिस्त हे यशाचे मूळ तत्व..
रयान हॉलिडे स्पष्ट करतात की, यश हे केवळ बुद्धिमत्तेवर अवलंबून नसून, आपल्या सवयींवर आणि जीवनशैलीवर देखील अवलंबून असते. आत्मसंयम, शारीरिक शिस्त, मानसिक नियंत्रण आणि भावनात्मक स्थैर्य ही यशस्वी लोकांची वैशिष्ट्ये आहेत.
लेखक स्टोइक तत्त्वज्ञानाचा आधार घेतो आणि दाखवतो की, प्राचीन काळापासून महान व्यक्तींनी आत्मसंयमावर भर दिला आहे. उदाहरणार्थ, जॉर्ज वॉशिंग्टन, अब्राहम लिंकन आणि मार्कस ऑरेलियस यांसारख्या नेत्यांनी कठोर शिस्त आणि आत्मसंयमाच्या जोरावर इतिहासात अढळ स्थान मिळवले.
2. मानसिक आणि भावनिक शिस्त..
हॉलिडे सांगतात की, केवळ शारीरिक शिस्त पुरेशी नाही. मानसिक आणि भावनिक शिस्तही तितकीच महत्त्वाची आहे. आपल्या भावनांना वश करून योग्य निर्णय घेण्याची कला शिकणे ही शिस्तीचा महत्त्वाचा भाग आहे.
उदाहरणार्थ, अब्राहम लिंकन यांना त्यांच्या संयम आणि शिस्तप्रियतेमुळे महान राष्ट्रनेते म्हणून ओळखले जाते. त्यांनी त्यांच्या भावनांवर ताबा ठेवून अचूक निर्णय घेतले. अशाच प्रकारे, आपणही जर आपल्या मनावर नियंत्रण ठेवले, तर कोणत्याही संकटाचा सामना सहज करू शकतो.
3. शारीरिक शिस्त आणि संयम..
लेखकाने हे देखील सांगितले आहे की, आपल्या शरीरावर ताबा मिळवणे आणि आरोग्यावर लक्ष केंद्रित करणे हे शिस्तीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. व्यायाम, योग्य आहार आणि सातत्यपूर्ण सराव यामुळे आपली उत्पादकता वाढते.
क्रीडापटू, लष्करी अधिकारी आणि व्यवसायिक जगतातील मोठ्या व्यक्तींनी कठोर शारीरिक शिस्तीमुळेच आपले उद्दिष्ट साध्य केले आहे. उदाहरणार्थ, मोहम्मद अली याने कठोर सराव आणि शारीरिक शिस्तीमुळे बॉक्सिंगच्या जगात अमर्याद यश मिळवले.
4. आत्मसंयम आणि मोहांपासून मुक्तता..
रयान हॉलिडे हे सांगतात की, आपल्याला मिळणाऱ्या अनेक मोहांना तोंड देण्यासाठी आत्मसंयम अत्यंत गरजेचा आहे. मोह म्हणजेच क्षणिक सुखांचा आग्रह. परंतु, जर आपण लहान-लहान मोहांवर विजय मिळवला, तरच मोठ्या गोष्टी साध्य करू शकतो.
हे दाखवण्यासाठी लेखकाने अनेक उदाहरणे दिली आहेत. उदाहरणार्थ, स्टीव्ह जॉब्स यांनी आपले लक्ष विचलित होऊ न देता, एकाच गोष्टीवर केंद्रित राहून आपल्या कंपनीला सर्वोच्च स्थानी नेले.
5. शिस्त व नैतिकता..
शिस्त म्हणजे केवळ बाह्य नियमांचे पालन करणे नव्हे, तर ती नैतिकतेशी जोडलेली आहे. जेव्हा एखादी व्यक्ती नैतिकतेच्या कक्षेत राहून शिस्त पाळते, तेव्हा ती खऱ्या अर्थाने यशस्वी ठरते.
मार्कस ऑरेलियस यांच्या जीवनचरित्रातून हे स्पष्ट होते की, त्यांनी नैतिकतेला महत्त्व दिले आणि आपल्या आत्मसंयमाच्या जोरावर प्रभावशाली नेतृत्व केले.
📕 ह्या पुस्तकाचे वैशिष्ट्ये... ✍️
1. सरळ आणि प्रेरणादायी भाषा: रयान हॉलिडे यांची लेखनशैली अतिशय सोपी आणि प्रभावी आहे. त्यामुळे वाचक सहजपणे पुस्तकातील विचार आत्मसात करू शकतात.
2. इतिहासातील महान व्यक्तींचे प्रेरणादायी दाखले: पुस्तकात अनेक ऐतिहासिक व्यक्तींच्या कथा आहेत ज्या शिस्तीचे महत्त्व अधोरेखित करतात.
3. प्रॅक्टिकल सल्ले: हे पुस्तक केवळ तत्वज्ञान सांगत नाही, तर ते अंमलात कसे आणायचे याचेही मार्गदर्शन करते.
4. विविध क्षेत्रांतील उदाहरणे: लेखकाने राजकारण, क्रीडा, व्यवसाय आणि सैन्य अशा विविध क्षेत्रांतील यशस्वी लोकांची उदाहरणे दिली आहेत.
🔰ह्या पुस्तकाच्या मर्यादा..✍️
1. स्टोइक तत्त्वज्ञानाची पुनरावृत्ती: लेखकाने याआधीच्या पुस्तकांमध्येही स्टोइक तत्त्वज्ञान मांडले आहे, त्यामुळे काही वाचकांना हे पुनरावृत्तीप्रमाणे वाटू शकते.
2. सर्वांसाठी उपयुक्त नाही: हे पुस्तक विशेषतः अशा लोकांसाठी अधिक उपयुक्त आहे जे स्वतःमध्ये शिस्त निर्माण करू इच्छितात. जे लोक आधीपासूनच शिस्तप्रिय आहेत, त्यांना यात काही नवीन वाटणार नाही.
📕रयान हॉलिडे यांच्या "Discipline is Destiny: The Power of Self-Control" ह्या पुस्तकातील काही प्रेरणादायी विचार..:
🔰शिस्त आणि आत्मसंयमावर आधारित विचार..
1. "Discipline is not deprivation. It is the key to freedom."
(शिस्त म्हणजे स्वतःला काही गोष्टींपासून वंचित ठेवणे नाही, तर ती खऱ्या स्वातंत्र्याची गुरुकिल्ली आहे.)
2. "Greatness is impossible without self-discipline. It is the foundation of all success."
(शिस्तीशिवाय मोठेपणा शक्य नाही. तीच प्रत्येक यशाचा पाया आहे.)
3. "The ability to control one's desires and impulses is what separates the successful from the unsuccessful."
(स्वतःच्या इच्छा आणि आवेगांवर नियंत्रण ठेवण्याची क्षमता, यशस्वी आणि अपयशी लोकांमधील मुख्य फरक आहे.)
4. "If you do not discipline yourself, the world will do it for you – and it will be far harsher."
(जर तुम्ही स्वतःवर शिस्त लादली नाही, तर जग ती तुमच्यावर लादेल – आणि ती अधिक कठोर असेल.)
5. "Discipline is destiny. Without it, talent is wasted, potential is unfulfilled, and greatness remains just a dream."
(शिस्त हीच नियती आहे. तिच्याशिवाय प्रतिभा वाया जाते, क्षमता अपूर्ण राहते, आणि मोठेपणा फक्त स्वप्नच ठरतो.)
🔰स्वतःवर नियंत्रण आणि संयम:
6. "Self-control is the master virtue that makes all other virtues possible."
(आत्मसंयम ही ती प्रमुख गोष्ट आहे जी इतर सर्व सद्गुणांना शक्य बनवते.)
7. "Resisting short-term temptations in favor of long-term goals is the ultimate test of character."
(क्षणिक मोहांना नाकारून दीर्घकालीन उद्दिष्टांवर लक्ष केंद्रित करणे, हीच खऱ्या चारित्र्याची कसोटी असते.)
8. "True discipline is doing what you must do, even when you don’t feel like doing it."
(खरी शिस्त म्हणजे जी गोष्ट करणे आवश्यक आहे, ती तुम्हाला इच्छा नसतानाही करणे.)
9. "A moment of patience in a moment of anger saves a thousand moments of regret."
(रागाच्या एका क्षणी जर संयम ठेवला, तर त्याने हजारो क्षणांचे पश्चात्ताप वाचतो.)
10. "Success is not about working harder, but about working smarter – and that requires discipline."
(यश हे जास्त मेहनतीत नसून, अधिक हुशारीने काम करण्यात आहे – आणि त्यासाठी शिस्त आवश्यक आहे.)
🔰महान व्यक्ती आणि शिस्त:
11. "Every great leader, artist, and athlete has one thing in common: unwavering discipline."
(प्रत्येक महान नेता, कलाकार आणि खेळाडू यांच्यात एकसमान गोष्ट असते: अढळ शिस्त.)
12. "Abraham Lincoln controlled his temper. Marcus Aurelius controlled his ego. You must learn to control yourself."
(अब्राहम लिंकन यांनी आपला राग नियंत्रित केला. मार्कस ऑरेलियस यांनी आपला अहंकार नियंत्रित केला. तुम्हालाही स्वतःवर नियंत्रण ठेवायला शिकावे लागेल.)
13. "Hard choices, easy life. Easy choices, hard life."
(कठीण निर्णय घेतले, तर आयुष्य सोपे होते. सोपे निर्णय घेतले, तर आयुष्य कठीण होते.)
🔰शिस्तीची ताकद:
14. "What we do consistently is what we become. Discipline is destiny."
(जे आपण सतत करतो, त्यावरून आपण कोण आहोत हे ठरते. शिस्त हीच नियती आहे.)
15. "Discipline is a muscle. The more you exercise it, the stronger it gets."
(शिस्त म्हणजे स्नायूंसारखी असते. जितकी जास्त सराव कराल, तितकी ती मजबूत होते.)
येथे आणखी काही संकीर्ण प्रेरणादायी विचार दिले आहेत, जे "Discipline is Destiny: The Power of Self-Control" या पुस्तकातील तत्त्वज्ञानाशी जुळतात...
🔰संकीर्ण विचार... ✍️
1. "Small daily disciplines, repeated consistently, lead to extraordinary results."
(दररोज लहान-लहान शिस्तबद्ध कृती नियमितपणे केल्याने आश्चर्यकारक यश मिळते.)
2. "True freedom comes not from the absence of restrictions, but from mastering yourself."
(खरे स्वातंत्र्य निर्बंधांच्या अनुपस्थितीतून नाही, तर स्वतःवर प्रभुत्व मिळवण्यातून येते.)
3. "The cost of discipline is far less than the price of regret."
(शिस्तीचा खर्च पश्चात्तापाच्या किंमतीपेक्षा खूप कमी असतो.)
4. "Success isn’t a momentary burst; it’s a slow burn fueled by persistent discipline."
(यश अचानक येणारी चिंगारी नाही; ती सातत्याने शिस्त पाळल्यामुळे हळूहळू निर्माण होणारी तेजस्वी किरण आहे.)
5. "Every decision you make shapes your future. Let discipline be the architect of your destiny."
(तुमचा प्रत्येक निर्णय तुमच्या भविष्याची रचना करतो. शिस्त तुमच्या नियतीचे शिल्पकार व्हावी.)
6. "When you control your actions, you control your destiny. Start with small acts of discipline."
(जेव्हा तुम्ही तुमच्या कृतींवर नियंत्रण ठेवता, तेव्हा तुम्ही तुमची नियती नियंत्रित करता. लहान शिस्तीच्या कृतींपासून सुरुवात करा.)
7. "Discipline transforms potential into performance, dreams into reality."
(शिस्त क्षमता कामगिरीमध्ये, स्वप्नांना वास्तवात बदलते.)
8. "The most powerful battles are fought within. Conquer your inner turmoil with steadfast discipline."
(सर्वात शक्तिशाली लढाया आपल्या आतल्या संघर्षांमध्ये केल्या जातात. तुमच्या अंतर्गत अशांततेवर अढळ शिस्तने विजय मिळवा.)
9. "Your habits are the building blocks of your character. Forge them with discipline and purpose."
(तुमच्या सवयी तुमच्या चारित्र्याचे शिल्पखंड आहेत. त्यांना शिस्त आणि उद्दिष्टाने घडवा.)
10. "In a world full of distractions, discipline is the silent force that keeps you focused on what truly matters."
(विघटनांनी भरलेल्या या जगात, शिस्त ही ती शांत शक्ती आहे जी तुम्हाला खऱ्या महत्वाच्या गोष्टींकडे लक्ष केंद्रित करण्यास मदत करते.)
हे प्रेरक विचार शिस्त, संयम, आणि आत्मनियंत्रणाचे तत्त्वज्ञान अधोरेखित करतात आणि वाचकांना त्यांच्या दैनंदिन आयुष्यात या मूल्यांचा अवलंब करण्यासाठी प्रेरित तर करतीलचं.. पण..
ही प्रेरक विचार तुमच्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक आयुष्यात शिस्त आणण्यासाठी निश्चितच प्रेरणा देतील.
"Discipline is Destiny" हे केवळ पुस्तक नाही, तर जीवनशैली बदलण्यासाठी मार्गदर्शक आहे. जीवनात यश मिळवण्यासाठी शिस्त आणि आत्मसंयम का महत्त्वाचे आहेत हे या पुस्तकाने प्रभावीपणे पटवून दिले आहे.
रयान हॉलिडे यांनी अत्यंत सोप्या आणि प्रेरणादायी भाषेत आत्मसंयमाचे महत्त्व पटवून दिले आहे. यशस्वी होण्यासाठी आवश्यक असलेल्या शारीरिक, मानसिक, आणि भावनिक शिस्तीवर भर देत, त्यांनी हे स्पष्ट केले आहे की, केवळ बुद्धिमत्ता आणि मेहनत पुरेशी नाही, तर योग्य नियोजन आणि आत्मसंयमही आवश्यक आहे.
हे पुस्तक प्रत्येक वाचकाने नक्की वाचावे, विशेषतः ज्या लोकांना आपल्या आयुष्यात अधिक शिस्त आणि स्थैर्य हवे आहे. इच्छाशक्ती आणि शिस्त यांच्या साहाय्यानेच आपले ध्येय पूर्ण करता येते, हे पुस्तक आपल्याला पुन्हा एकदा पटवून देते.
हे पुस्तक वाचकांना केवळ विचार करायला भाग पाडत नाही, तर प्रत्यक्ष कृती करण्याची प्रेरणा देते. त्यामुळे हे पुस्तक यशस्वी होऊ इच्छिणाऱ्या प्रत्येकाने वाचावे आणि त्यातील तत्वे आचरणात आणावीत मित्रांनो..
धन्यवाद...🙏
-एक पुस्तकप्रेमी आणि समीक्षक :
-लेख संकलन आणि संपादन इंटरनेटवरील माहितीवरून.✍🏻
#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख
🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.
https://www.vidhyarthimitra.com
#वाचनसंकल्पमहाराष्ट्र, #आम्हीं_पुस्तकप्रेमी, #विद्यार्थीमित्र, #वाचनचाळ #वाचनचळवळ, #bookstagram,#die_empty, #रिक्तमरण,#readingcommunity,#मराठीसाहित्यिक, #एकता, #पुस्तकप्रेमीपुणेकर, #पुस्तक, #पुस्तकप्रेमी, #bookshelfspeakers, #पुस्तक_समीक्षा,#वाचनसंस्कार #पुस्तकप्रेमी #मराठीवाचन #ज्ञानमार्ग #readingcommunity
Post a Comment