"आत्मप्रतिष्ठा असलेलं कर्तृत्वच सामाजिक प्रतिष्ठा प्राप्त करतं!"

"आत्मप्रतिष्ठा असलेलं कर्तृत्वच सामाजिक प्रतिष्ठा प्राप्त करतं!"

माणूस हा समाजप्रिय प्राणी आहे. त्याला समाजात सन्मान आणि प्रतिष्ठा मिळवण्याची नैसर्गिक आस असते. मात्र, ही प्रतिष्ठा केवळ बाह्य गोष्टींमुळे मिळत नाही; ती व्यक्तीच्या आत्मप्रतिष्ठेच्या आणि कर्तृत्वाच्या जोरावरच टिकून राहते. आत्मप्रतिष्ठा म्हणजे स्वतःबद्दल असलेला आदर, आत्मसन्मान आणि नैतिक जबाबदारी. जेव्हा एखादी व्यक्ती आत्मप्रतिष्ठेने कार्य करते, तेव्हा समाजही तिचा गौरव करतो आणि तिला आदरणीय स्थान प्रदान करतो.

आजच्या काळात समाजात प्रतिष्ठा मिळवण्याची अनेक साधने उपलब्ध आहेत – पैसा, प्रसिद्धी, अधिकार, सामाजिक स्थान. पण ही प्रतिष्ठा किती टिकाऊ असते? एकदा एखादी व्यक्ती पद गमावते किंवा आर्थिक संकटात येते, तेव्हा त्याला समाजात कितपत मान राहतो? त्याउलट, आत्मप्रतिष्ठेच्या बळावर मिळवलेली सामाजिक प्रतिष्ठा कायमस्वरूपी असते. कारण ती व्यक्तीच्या मूलभूत मूल्यांवर आधारित असते.

🔰आत्मप्रतिष्ठेचे महत्त्व..

आत्मप्रतिष्ठा म्हणजे स्वतःला दिलेला आदर आणि स्वतःच्या कर्तृत्वावर असलेला विश्वास. बाहेरून मिळालेला मान-सन्मान तात्पुरता असतो, पण आत्मप्रतिष्ठेने मिळवलेली प्रतिष्ठा चिरकाल टिकते.

1. स्वतःवरील विश्वास: आत्मप्रतिष्ठा असलेल्या व्यक्तीला बाहेरून मान्यता मिळवायची गरज नसते. ती स्वतःच्या क्षमतांवर विश्वास ठेवते आणि कार्यक्षमतेच्या जोरावर यश मिळवते.

2. प्रामाणिकता आणि नैतिकता: स्वाभिमानी व्यक्ती कधीही लबाडीच्या मार्गाने यश मिळवत नाही. ती नेहमी प्रामाणिक राहते आणि कष्टाने उंची गाठते.

3. कर्तृत्वाचा आग्रह: केवळ पैसा कमावणे किंवा उच्च पद प्राप्त करणे म्हणजे प्रतिष्ठा नव्हे; आपल्या कार्यातून समाजासाठी काहीतरी मौल्यवान देणे हे खरे कर्तृत्व आहे.

4. स्वत:ची सुधारणा: आत्मप्रतिष्ठेने कार्य करणारी व्यक्ती सदैव शिकण्याच्या प्रक्रियेत असते. ती स्वतःमधील त्रुटी सुधारते, नवीन कौशल्ये आत्मसात करते आणि त्यामुळे तिचे कर्तृत्व अधिक प्रभावी ठरते.

5. स्वाभिमान: आत्मप्रतिष्ठा असलेल्या व्यक्तीला कोणाच्याही मान्यतेची गरज नसते. तिला स्वतःच्या कृतीवर अभिमान असतो आणि त्यामुळे ती कोणत्याही परिस्थितीत डगमगत नाही.

🔰कर्तृत्वाची भूमिका... ✍️

कर्तृत्व म्हणजे आपल्या मेहनतीतून आणि गुणांमधून समाजात सकारात्मक बदल घडवणे. पैसा, प्रसिद्धी आणि सत्ता मिळवणं हे कर्तृत्व नव्हे; तर आपल्या कार्यातून लोकांना प्रेरित करणे हे खरे कर्तृत्व आहे.

🔰खऱ्या कर्तृत्वाची वैशिष्ट्ये:

1. निःस्वार्थ सेवा: समाजासाठी, राष्ट्रासाठी किंवा मानवतेसाठी निःस्वार्थ भावनेने केलेले कार्यच महान कर्तृत्व ठरते.

2. नवीन संधी निर्माण करणे: आपल्या कर्तृत्वातून इतरांसाठी नवीन संधी निर्माण करणाऱ्या व्यक्तीला समाज नेहमीच आदराने पाहतो.

3. सातत्य आणि चिकाटी: चांगले कर्तृत्व एका रात्रीत घडत नाही. सातत्याने कष्ट घेणाऱ्यालाचं समाजात खरी प्रतिष्ठा मिळते.

4. सामाजिक जबाबदारी: आपले यश केवळ स्वतःसाठी न वापरता, ते समाजाच्या हितासाठी वापरणे हे कर्तृत्वाचे लक्षण आहे.

🔰सामाजिक प्रतिष्ठा मिळवण्यासाठी आवश्यक गुण..

सामाजिक प्रतिष्ठा मिळवण्यासाठी आणि ती टिकवण्यासाठी काही महत्त्वाचे गुण अंगीकारणे गरजेचे आहे:

1. स्वतःच्या क्षमतांवर विश्वास ठेवा – आत्मप्रतिष्ठा असलेल्या व्यक्तीला बाहेरून प्रेरणांची गरज नसते. ती स्वतःच्या क्षमतांवर विश्वास ठेवते आणि स्वतःच्या मूल्यांवर अढळ राहते.

2. प्रामाणिकपणे कार्य करा – लबाडी किंवा शॉर्टकट वापरून यश मिळवता येते, पण प्रतिष्ठा मिळवता येत नाही. निःस्वार्थ आणि कठोर परिश्रमाने मिळवलेली प्रतिष्ठा दीर्घकाळ टिकते.

3. सामाजिक भान ठेवा – केवळ स्वतःपुरते विचार न करता, समाजासाठी काहीतरी देण्याची वृत्ती ठेवली, तर समाज आपल्याला मोठ्या सन्मानाने पाहतो.

4. सतत शिकत राहा – आत्मप्रतिष्ठा असलेल्या व्यक्तीला अज्ञानाचे समाधान नसते. ती सतत नवीन ज्ञान मिळवते आणि स्वतःमधील त्रुटी सुधारते.

5. साधेपणा आणि विनम्रता जोपासा – मोठे कर्तृत्व असतानाही जर माणूस साधा आणि विनम्र असेल, तरच समाज त्याला मान देतो. अहंकाराने प्रतिष्ठा मिळत नाही, तर विनयशीलतेने ती वृद्धिंगत होते.

🔰महान व्यक्तींच्या आत्मप्रतिष्ठेचे कर्तृत्व.. ✍️

1.छत्रपती शिवाजी महाराज – त्यांचा स्वाभिमान, ध्येयधारणा आणि कर्तृत्व यामुळेच ते भारतीय इतिहासातील अजरामर व्यक्तिमत्त्व ठरले.

2. महात्मा गांधी – सत्य आणि अहिंसेच्या तत्त्वांवर ठाम राहून त्यांनी भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांच्या आत्मप्रतिष्ठेनेच त्यांना जगभरात आदर मिळवून दिला.

3. स्वामी विवेकानंद – आत्मप्रतिष्ठेच्या आणि कर्तृत्वाच्या बळावर त्यांनी भारतीय संस्कृती आणि अध्यात्म जगभरात पोहोचवले.

4. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर – त्यांनी कठोर परिश्रम आणि आत्मप्रतिष्ठेच्या बळावर भारतीय संविधानाची निर्मिती केली आणि समाजात परिवर्तन घडवले.

5. डॉ. ए. पी. जे. अब्दुल कलाम – त्यांनी विज्ञान, शिक्षण आणि राष्ट्रसेवेच्या माध्यमातून देशासाठी भरीव योगदान दिले. त्यांच्या साधेपणामुळे आणि कर्तृत्वामुळेच त्यांना "जनतेचे राष्ट्रपती" ही प्रतिष्ठा मिळाली.

"आत्मप्रतिष्ठा असलेलं कर्तृत्वच सामाजिक प्रतिष्ठा प्राप्त करतं" हे वाक्य आपल्या आयुष्यातील सर्वांत मौल्यवान सत्य आहे. समाजात प्रतिष्ठा मिळवायची असेल, तर बाह्य दिखावा नव्हे, तर आत्मप्रतिष्ठा महत्त्वाची आहे. जेव्हा आपण स्वतःच्या विचारांना, कृतीला आणि नैतिकतेला जपतो, तेव्हाच समाज आपल्याला मान देतो.

महान व्यक्तींच्या जीवनातून आपल्याला एकच शिकवण मिळते – प्रतिष्ठा मागून मिळत नाही, ती आपल्या कर्तृत्वातून, साधेपणातून आणि समाजासाठी केलेल्या कार्यातून मिळते. म्हणूनच, आधी आत्मप्रतिष्ठा मिळवा – तीच तुम्हाला समाजात खरी प्रतिष्ठा मिळवून देईल!

धन्यवाद मित्रांनो.. आवडल्यास नक्कीच शेअर करा.🙏

-लेख संकलन आणि संपादन.. ✍️

-एक पुस्तकप्रेमी आणि समाजमाध्यमकार..

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख 

The Spirit of Zindagi Foundation 

🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.

https://www.vidhyarthimitra.com