🔰 #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र -महाराष्ट्राचा वाचन-ज्ञान महोत्सव 2025
पुस्तक घडवतो -सशक्त मस्तक...!
लेख क्र.70
पुस्तक क्र.67
पुस्तकाचे नाव : Influence : The Psychology of Persuasion
लेखक : रॉबर्ट सिआल्डिनी
पुस्तक प्रकार : जीवन तत्वज्ञान -प्रेरणादायी (बेस्ट सेलर )
रेटिंग: ⭐⭐⭐⭐⭐ (4.5/5)
दिनांक 1 जानेवारी ते 15 जानेवारी या पंधरवड्यात महाराष्ट्र शासनाने जाहीर केलेल्या #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र या वाचन महोत्सव प्रकल्पाबद्दल मी पूर्वी एका पोस्टद्वारे माहिती दिली होती. त्यावर आपण सर्वांनी दिलेल्या अमूल्य प्रतिसादामुळे ह्या वाचन प्रेरणा चळवळीला नवसंजीवनी मिळाली आहे मित्रांनो.
आपल्या सकारात्मक सहभागामुळे आणि उत्तम सूचनांमुळे अनेक वाचकांनी मला जगप्रसिद्ध बेस्टसेलर पुस्तकांची ओळख तसेच त्यांची सखोल समीक्षा लिहिण्याचा सल्ला दिला. ह्या विश्वासाबद्दल आणि पाठिंब्यासाठी आपल्या सर्वांचे मनःपूर्वक आभार वाचकांनों..!
हीच प्रेरणा कायम ठेवत, मी लवकरच महत्त्वपूर्ण पुस्तकांचे आढावे आणि त्यांच्या जीवनोपयोगी शिकवणी तुमच्यासमोर सादर करणार आहे. वाचनाच्या या सुंदर प्रवासात आपण सर्वांनी अशीच साथ द्यावी ही विनंती.!
आजच्या शालेय आणि महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसह विविध समाजमाध्यमांवर ज्ञानकण शोधणाऱ्या वाचकांसाठी केवळ बेस्टसेलर पुस्तकांची यादी प्रकाशित करण्यापेक्षा, त्या पुस्तकांमधील जीवनोपयोगी मूल्ये, त्यांची समाजाभिमुखता, काळानुरूप होणाऱ्या बदलांशी त्यांची सुसंगती, जीवनप्रेरणा आणि विविध प्रकाशनांनी मराठीत उपलब्ध करून दिलेल्या प्रादेशिक तसेच जागतिक कीर्तीच्या पुस्तकांचे वेगळेपण समजावून सांगणे अधिक महत्त्वाचे ठरेल.
याच उद्देशाने, मी स्वतः काही निवडक पुस्तकांचे सखोल अध्ययन करून त्यातून मिळवलेले ज्ञान आपणा सर्वांसमोर सादर करत आहे. ह्या ज्ञानयात्रेचा भाग म्हणून #वाचन_संकल्प_महाराष्ट्र - 2025 ह्या अनोख्या वाचन-महोत्सवात आजच्या पुस्तकाची ओळख करून देत आहे.
📕Influence : The Psychology of Persuasion" - By Robert B. Cialdini
रॉबर्ट सिआल्डिनी लिखित "Influence: The Psychology of Persuasion" हे मानसशास्त्र आणि मनोधारणेवर आधारित एक उत्कृष्ट पुस्तक आहे. हे पुस्तक प्रथम 1984 मध्ये प्रकाशित झाले आणि जगभरातील कोट्यवधी लोकांसाठी हे प्रभावीपणे संवाद साधण्याचे व समजून घेण्याचे मार्गदर्शन ठरले.
2021 मध्ये लेखकाने याचे विस्तारित व सुधारित आवृत्ती प्रकाशित केली आहे, ज्यामध्ये आधुनिक काळातील संशोधन, डिजिटल युगातील उदाहरणे आणि "Unity Principle" या नावाने एक नवीन संकल्पना समाविष्ट केली आहे.
हे पुस्तक विशेषतः विक्री तंत्र, व्यवसाय, नेतृत्व, विपणन, आणि मनुष्याच्या मानसिकतेचा अभ्यास करणाऱ्या वाचकांसाठी उपयुक्त आहे. चार्ली मंगर यांनी या पुस्तकाची शिफारस केली असून, त्यांनी याला सर्वाधिक उपयुक्त मानले आहे. यामुळे हे पुस्तक वाचावे, असा आग्रह अनेक जण धरतात.
📕 ह्या पुस्तकाची मुख्य संकल्पना.. ✍️
रॉबर्ट सिआल्डिनी यांनी या पुस्तकात प्रभाव टाकण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या सहा प्रमुख तत्त्वांचा सखोल अभ्यास केला आहे. या तत्त्वांचा उपयोग राजकारण, व्यवसाय, जाहिरात, आणि दैनंदिन जीवनात केला जातो.
या सहा तत्त्वांमध्ये पुढील गोष्टींचा समावेश आहे..
1. परस्परता (Reciprocity)..
आपण जेव्हा कोणावर तरी उपकार करतो, तेव्हा त्याच्या मनातही आपण बदल्यात काहीतरी द्यावे, अशी भावना निर्माण होते.
कंपन्या मोफत नमुने (Free Samples) देतात, कारण त्याचा परिणाम म्हणून ग्राहकांना त्या ब्रँडची उत्पादने खरेदी करायची भावना होते.
हे तत्त्वज्ञान आपल्या रोजच्या व्यवहारातही आढळतो. उदाहरणार्थ, कोणी आपल्यासाठी मदतीचा हात पुढे केला, तर आपणही त्या व्यक्तीसाठी काहीतरी करण्यास इच्छुक असतो.
2. बांधिलकी आणि सातत्य (Commitment and Consistency)..
लोक सहसा आपल्या पूर्वी घेतलेल्या निर्णयांशी सुसंगत राहण्याचा प्रयत्न करतात.
एकदा एखाद्या गोष्टीला मान्यता दिली किंवा समर्थन केले, की आपण त्याच गोष्टीच्या समर्थनासाठी पुढेही कार्यरत राहतो.
विपणनात ( Marketing) याचा उपयोग छोट्या "Yes" मिळवण्यासाठी केला जातो. उदाहरणार्थ, कोणाला विनंती केली की ते एक छोटा फॉर्म भरण्यास तयार आहेत का? जर त्यांनी होकार दिला, तर त्यांना मोठ्या निर्णयाकडे वळवणे सोपे होते.
3. सामाजिक पुरावा (Social Proof)..
लोक बहुतेक वेळा इतर लोकांचे वर्तन बघून आपले निर्णय घेतात.
रेस्टॉरंट्समध्ये "बेस्टसेलर डिश" असा उल्लेख केल्याने ती डिश जास्त प्रमाणात ऑर्डर केली जाते.
ऑनलाईन ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवर "Highest Rated Product" किंवा "Best Seller" अशी चिन्हे दिसतात, ज्यामुळे ग्राहक त्या उत्पादनाकडे वळतात.
4. प्राधिकरण (Authority)...
लोक सहसा अधिकार असलेल्या व्यक्तींवर विश्वास ठेवतात आणि त्यांच्या सूचना पाळतात.
डॉक्टर, प्राध्यापक, शास्त्रज्ञ किंवा प्रसिद्ध व्यक्तींनी सांगितलेल्या गोष्टींना लोक जास्त प्रमाणात महत्त्व देतात.
जाहिरातींमध्ये डॉक्टरांचा वापर करून उत्पादने विकली जातात, जसे की "Dentist Recommended Toothpaste".
5. आवड आणि आकर्षण (Liking)...
लोक अशा लोकांच्या प्रभावाखाली जातात, जे त्यांना आवडतात किंवा ज्या लोकांशी त्यांचा जवळचा संबंध असतो.
सेलिब्रिटी ब्रँड अँबॅसिडर म्हणून घेतले जातात, कारण लोकांना त्यांचे अनुकरण करायला आवडते.
जो लोकांना मनापासून मदत करतो किंवा त्यांच्याशी सुसंवाद साधतो, त्याच्या शब्दांना अधिक महत्त्व दिले जाते.
6. दुर्मिळता (Scarcity)...
एखादी गोष्ट दुर्मिळ आहे किंवा मर्यादित प्रमाणात उपलब्ध आहे, असे म्हटले की लोक ती पटकन घ्यायला उत्सुक होतात.
"Limited Edition", "Only a Few Left", "Offer Valid for Today Only" अशा टॅगलाईन्स ग्राहकांना तत्काळ निर्णय घ्यायला भाग पाडतात.
उदा. ऑनलाईन शॉपिंग वेबसाइट्सवर "फक्त 2 युनिट बाकी" असे दिसले की ग्राहक खरेदी करण्याचा निर्णय लवकर घेतात.
📕 ह्या पुस्तकातील नवीन संकल्पना: एकता तत्त्व (Unity Principle)..
नवीन विस्तारित आवृत्तीत सिआल्डिनी यांनी "Unity Principle" या नव्या तत्त्वाचा समावेश केला आहे.
लोकांना अशा गटाचा भाग असल्याचे जाणवले, ज्यांच्याशी त्यांना वैयक्तिक किंवा भावनिक संबंध आहे, तर ते त्या गटाच्या विचारांशी सुसंगत राहतात.
उदाहरणार्थ, कुटुंब, जातीय समूह, धार्मिक संघटना किंवा देशाच्या नावाने लोकांना प्रेरित करता येते.
राष्ट्रवादी संदेश, फॅन क्लब, संघटनात्मक ओळख आणि सहकार्य यामध्ये याचा मोठा प्रभाव दिसतो.
📕 ह्या पुस्तकाचा परिणाम आणि उपयुक्तता... ✍️
हे पुस्तक केवळ विक्री आणि विपणन क्षेत्रातच नाही, तर जीवनाच्या प्रत्येक क्षेत्रात उपयोगी ठरते. त्याचे फायदे:
1. व्यवसाय आणि विपणन: ग्राहकांच्या मानसिकतेवर प्रभाव टाकण्यासाठी उपयुक्त.
2. वैयक्तिक विकास: संवाद कौशल्य सुधारण्यासाठी मदत होते.
3. नेतृत्व: लोकांवर प्रभाव टाकून त्यांना प्रेरित करण्यासाठी उपयोगी.
4. समाजशास्त्र आणि मानसशास्त्र: मानवी मनोवृत्ती समजून घेण्यास मदत करते.
📕 ह्या पुस्तकाच्या मर्यादा आणि टीका.. ✍️
काही जणांना हे तत्त्वज्ञान नैतिकदृष्ट्या चुकीचे वाटू शकते, कारण ते मनुष्याच्या निर्णयक्षमतेवर प्रभाव टाकते.
पुस्तकातील संकल्पना अनेकदा जाहिराती आणि विक्री तंत्रांमध्ये गैरवापर केल्या जातात.
काही उदाहरणे जुन्या काळातील असल्यामुळे काही वाचकांना ती कालबाह्य वाटू शकतात.
📕"Influence: The Psychology of Persuasion" ह्या पुस्तकातील प्रेरणादायी प्रेरक विचार.. ✍️
रॉबर्ट सिआल्डिनी यांच्या या पुस्तकात मानसशास्त्र, प्रभावशाली संवाद आणि निर्णय प्रक्रियेवर आधारित अनेक महत्त्वाचे विचार आहेत. हे विचार केवळ व्यवसाय किंवा विक्रीसाठीच नव्हे, तर दैनंदिन जीवनात प्रभावी होण्यासाठीही उपयुक्त ठरतात.
1. "People prefer to say 'yes' to those they know and like."
👉 लोक ज्या लोकांना ओळखतात आणि ज्यांना ते आवडतात, त्यांना 'हो' म्हणणे पसंत करतात.
➡️ जीवनात चांगले संबंध प्रस्थापित करणे महत्त्वाचे आहे. लोकांशी आपुलकीने वागल्यास त्यांचा विश्वास पटकन जिंकता येतो.
2. "The more effort we put into something, the more we value it."
👉 ज्या गोष्टींसाठी आपण कष्ट घेतो, त्या गोष्टींची किंमत आपल्याला अधिक वाटते.
➡️ कोणताही मोठा यशस्वी निर्णय सहज घेतला जात नाही. मेहनत आणि सातत्य यामुळेच गोष्टी महत्त्वपूर्ण ठरतात.
3. "People will do more to avoid pain than to gain pleasure."
👉 लोकांना आनंद मिळवण्यापेक्षा दुःख टाळण्यावर अधिक लक्ष असते.
➡️ मार्केटिंगमध्ये याचा उपयोग मोठ्या प्रमाणावर केला जातो. उदाहरणार्थ, "जर हे उत्पादन वापरले नाही, तर तुम्हाला या समस्या भेडसावतील!" अशा जाहिराती लोकांना निर्णय घ्यायला भाग पाडतात.
4. "Scarcity creates demand."
👉 जेव्हा काही गोष्टी दुर्मिळ असतात, तेव्हा त्यांची मागणी वाढते.
➡️ आपल्याकडे उपलब्ध असलेल्या संधींची किंमत ओळखावी आणि त्याचा योग्य फायदा घ्यावा.
5. "Commitment and consistency lead to trust and credibility."
👉 प्रतिबद्धता आणि सातत्यामुळे विश्वास आणि विश्वासार्हता निर्माण होते.
➡️ कोणतेही उद्दिष्ट गाठण्यासाठी सातत्य आवश्यक आहे. जर एखादा नेता किंवा व्यवसाय नेहमीच त्यांच्या वचनांवर ठाम राहतो, तर लोक त्याच्यावर अधिक विश्वास ठेवतात.
6. "Authority is powerful, but it should be used wisely."
👉 सत्ता आणि अधिकार प्रभावी असतात, पण त्याचा वापर योग्य पद्धतीने करावा.
➡️ पद, ज्ञान आणि अनुभवामुळे लोक ऐकतात, पण जर त्याचा गैरवापर केला तर विश्वास गमावला जातो.
7. "Humans are wired for reciprocity – we feel the need to return favors."
👉 परस्परत्व ही माणसाची नैसर्गिक प्रवृत्ती आहे – आपण एखाद्याकडून मदत घेतली तर आपल्याला त्याची परतफेड करावीशी वाटते.
➡️ जर तुम्ही लोकांना मदत केली, तर ते तुमच्यासाठी देखील काहीतरी करण्यास इच्छुक राहतात.
8. "Small commitments lead to bigger commitments."
👉 लहान निर्णय मोठ्या निर्णयांकडे नेतात.
➡️ जर एखाद्या व्यक्तीने छोट्या प्रमाणातही तुमच्यासोबत सहकार्य केले, तर तीच व्यक्ती भविष्यात मोठ्या निर्णयासाठीही तयार होऊ शकते.
9. "Social proof influences decisions more than logic."
👉 सामाजिक पुरावा (Social Proof) हा तर्कापेक्षा अधिक प्रभावशाली असतो.
➡️ आपण इतर लोक काय करत आहेत, यावरूनच बरेच निर्णय घेतो. म्हणूनच रेटिंग आणि रिव्ह्यूज विक्रीसाठी महत्त्वाचे असतात.
10. "If you want to persuade people, understand their motivations first."
👉 जर तुम्हाला लोकांना प्रभावित करायचे असेल, तर आधी त्यांच्या प्रेरणा समजून घ्या.
➡️ प्रत्येक माणूस वेगळ्या उद्देशाने निर्णय घेतो. जर आपण त्यांच्या गरजा समजून घेतल्या, तर त्यांना योग्य प्रकारे पटवून देता येईल.
"Influence: The Psychology of Persuasion" मधील हे विचार आपल्या दैनंदिन जीवनात, व्यवसायात आणि संवाद कौशल्यात प्रभावी ठरू शकतात. मनुष्याची मानसिकता समजून घेतल्यास आपण प्रभावीपणे लोकांशी संवाद साधू शकतो आणि आपल्या उद्दिष्टांपर्यंत पोहोचू शकतो.
"Influence: The Psychology of Persuasion" हे एक प्रभावशाली आणि उपयुक्त पुस्तक आहे. रॉबर्ट सिआल्डिनी यांनी सखोल संशोधन करून प्रभाव टाकणाऱ्या मानसशास्त्रीय तत्त्वांचे उत्कृष्ट स्पष्टीकरण दिले आहे. जर कोणी मनुष्याच्या निर्णयप्रक्रिया आणि मानसशास्त्र समजून घेऊ इच्छित असेल, तर हे पुस्तक निश्चितच वाचावे.
शिफारस: सर्वांसाठी अत्यंत उपयुक्त पुस्तक. विशेषतः विक्री, व्यवसाय, आणि नेतृत्व क्षेत्रात काम करणाऱ्या लोकांनी हे जरूर वाचावे.
हे पुस्तक वाचकांना केवळ विचार करायला भाग पाडत नाही, तर प्रत्यक्ष कृती करण्याची प्रेरणा देते. त्यामुळे हे पुस्तक यशस्वी होऊ इच्छिणाऱ्या प्रत्येकाने वाचावे आणि त्यातील तत्वे आचरणात आणावीत मित्रांनो..
धन्यवाद, मित्रांनो!🙏
हा उपक्रम तुम्हाला आवडला असेल, तर कृपया तो इतरांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी शेअर करा. वाचन-संस्कृती वृद्धिंगत करण्यासाठी तुमचा सहभाग महत्त्वाचा आहे. तुमच्या प्रतिक्रिया आणि सूचना देखील आमच्या कार्यास प्रेरणादायी बळ नक्कीच देतील मित्रांनो..
चला, मिळून वाचन-चळवळीला बळ देऊ..!
#वाचनसंस्कृती #ज्ञानसंपन्नतेकडेएकपाऊल
📕विशेष टीप:
सदरील पुस्तकाचा हा सारांश तुमच्यासमोर मुक्त माहितीच्या आधारे सादर करण्यात आला आहे. तथापि, संपूर्ण पुस्तकाचा आस्वाद घेण्यासाठी आणि सखोल वाचनासाठी, अधिकृत वेबसाईटवरूनच पुस्तक खरेदी करण्याची विनम्र विनंती आहे.
या वाचन प्रकल्पाचा कोणत्याही प्रकारचा व्यावसायिक हेतू नाही. समाजमाध्यमांच्या माध्यमातून दर्जेदार साहित्यकृतींविषयी जागरूकता निर्माण करणे आणि वाचन-संस्कृतीला प्रोत्साहन देणे हाच यामागील मुख्य उद्देश आहे. अभिव्यक्ती आणि विचारस्वातंत्र्य अधिकाधिक सक्षम व्हावे, यासाठी उच्च उद्दात हेतूने हा उपक्रम हाती घेतला आहे. इंटरनेटवर उपलब्ध असलेल्या ओपन सोर्स स्रोतांचा योग्य वापर करून हे लेखन सादर करण्यात आले आहे.
-एक पुस्तकप्रेमी आणि समीक्षक :
-लेख संकलन आणि संपादन इंटरनेटवरील माहितीवरून.✍🏻
#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख
🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.
https://www.vidhyarthimitra.com
#वाचनसंकल्पमहाराष्ट्र, #आम्हीं_पुस्तकप्रेमी, #विद्यार्थीमित्र, #वाचनचाळ #वाचनचळवळ, #bookstagram,#die_empty ,#readingcommunity,#मराठीसाहित्यिक, #एकता, #पुस्तकप्रेमीपुणेकर, #पुस्तक, #पुस्तकप्रेमी, #bookshelfspeakers, #पुस्तक_समीक्षा,#वाचनसंस्कार #पुस्तकप्रेमी #मराठीवाचन #ज्ञानमार्ग #readingcommunity
Post a Comment